ERFGOEDGILDE
HERDENKING RIJKSWACHTER GUILLAUME HOCKE TE EUPEN
Op 5 december 2024 stond Erfgoedgilde weer paraat, zoals hiervoor gevraagd uiteraard, bij het monument ter nagedachtenis van wachtmeester Guillaume Hocké, geëxecuteerd door de Duitse bezetter in 1941 n.a.v. verzetsactiviteiten. Ter gelegenheid van onze deelname aan deze herdenking in het verleden, werd over het leven en de activiteiten van Guillaume Hocké eerder al een artikel gewijd op onze site bij de activiteiten van 2021. Dit gaan we niet herhalen aldus. De plechtigheid vond naar gewoonte plaats in het oude Rijkswachtdistrict van Eupen. De locatie, nu voor de lokale politie, straalt nog steeds iets uit van het oude Rijkswachtgebeuren. 5 december was een sombere dag met slechte weersomstandigheden. Het noopte ons in laatste instantie tot het dragen van de mantel als verweer tegen de regen en de kou. Dit is helaas niets in vergelijking met wat de geëxecuteerden destijds voor ogen zagen! Tot soelaas was er dan wel een gezellig samenzijn met taart, koffie en schuimwijn! Dat maakt veel goed.
Bij deze wil ik ook even stilstaan bij het leven van Hocké. Hij werd geboren in Neu-Moresnet in 1903. Aldus was hij in zijn 38ste levensjaar wanneer zijn verdere leven werd ontnomen door een agressieve bezetter, met name Duitsland. Eigenaardig genoeg was zijn geboorteplaats, Neu-Moresnet, ten tijde van zijn geboorte Duits grondgebied.
Dat zit in 't kort uitgelegd zo in elkaar:
Ruim tweehonderd jaar geleden begon een interessant hoofdstuk in de Belgische geschiedenis. Na de Napoleontische oorlogen werd Europa tijdens het Congres van Wenen in 1815 gereorganiseerd. De zegevierende mogendheden konden het echter niet eens worden over een kleine strook land van 3,4 vierkante kilometer, gelegen tussen Nederland en de Pruisische Rijnprovincie. In het gebied van Kelmis waren er afzettingen van zinkerts, erg belangrijk voor de toen ontluikende industrie. Uiteindelijk tekenden beide partijen enkele rechte lijnen op de kaart en verklaarden een driehoek tot betwist gebied: het dorp Moresnet ging naar Nederland, het huidige Neu-Moresnet ging naar Pruisen, en de rest van het gebied (onder andere het huidige Kelmis) met zijn zinkmijn kreeg een neutrale status. De wetten van het voormalige Franse Rijk bleven van kracht. Meer dan honderd jaar lang, van 1816 tot 1919, was Neutraal Moresnet een curiosum in de Europese geschiedenis.
De belastingen waren er laag en werden tientallen jaren niet verhoogd. Er waren talrijke distilleerderijen en een bloeiende handel in alcohol, die veel smokkel met zich meebracht, omdat de uitvoer naar Pruisen en Nederland/België belast werd.
Als gevolg van het Verdrag van Versailles nam België in 1919 de soevereiniteit over dit gebied over. Neutraal Moresnet werd zo op 10 januari 1920 de gemeente Kelmis. Door toedoen van deze verandering kon Hocké aldus Rijkswachter worden. Het cynische is dat hij in 1941 door Duitsers werd terechtgesteld.
(Brongegevens en meer info zie hier)
In Kelmis is thans een museum m.b.t. de zinkfabriek en de ooit bijzondere status van dit dorp.
(Tekst: Leo Buts - Beeldmateriaal: Vereniging Anciens Gendarmes/Oud Rijkswachters & Christian Schyns)
Klik op de eerste foto hieronder voor enkele geselecteerde beelden, klik op de tweede foto voor het volledig overzicht van de ceremonie - met dank aan de Vereniging Anciens Gendarmes - Oud Rijkswachters en Christian Schyns.
Evenementen 2024